Γιατί η φωτογραφία είναι δύσκολη (και πως να το αντιπαρέλθουμε)

Γιατί η φωτογραφία είναι δύσκολη

Ο Henri Cartier Bresson είχε αναφέρει “Μια φωτογραφία είναι για μένα η ταυτόχρονη, εντός κλάσματος του δευτερολέπτου, αναγνώριση της σημασίας ενός γεγονότος και της αυστηρής οργάνωσης των οπτικά αντιληπτών μορφών που το εκφράζουν”.

Εμβαθύνοντας σε αυτό, αντιλαμβανόμαστε ότι για μια επιτυχημένη φωτογραφία απαιτείται μια γρήγορη, σχεδόν υποσυνείδητη, διαδικασία σωστού καδραρίσματος. Πολλοί φωτογράφοι, ειδικά οι νέοι αποτυγχάνουν σε αυτό.

Η φωτογραφία λοιπόν απαιτεί την μελέτη και κατανόηση τεχνικών φωτογράφισης (χειρισμό περίπλοκων φωτογραφικών μηχανών), καλλιτεχνική προδιάθεση και γνώσεις (σύνθεση κάδρου, χρωματική αρμονία, χειρισμό φωτός κ.α.). Αυτό γίνεται δυσκολότερο εάν αναλογιστούμε πως είναι ένα ευρύ πεδίο με πολλά επιμέρους είδη, όπως φωτογραφία τοπίου, πορτραίτου, σπορ, εκδηλώσεων, macro, άγριας φύσης κτλ, καθένα με διαφορετικές απαιτήσεις σε εξοπλισμό και τεχνικές φωτογράφισης (πχ διαφορετική προσέγγιση στην κάλυψη αθλητικών εκδηλώσεων και στη φωτογραφία studio πορτραίτου).

Φυσικά, για την άμεση απόκριση του φωτογράφου να αποτυπώσει, σωστά, την αποφασιστική στιγμή, δεν αρκούν μόνο οι γνώσεις. Απαιτείται και πολύ εξάσκηση.

Πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Instagram και το Facebook έχουν φέρει επανάσταση στην προβολή και τη διάδοση φωτογραφιών. Ενώ οι δυνατότητες που προσφέρουν μπορεί να λειτουργήσουν ως κίνητρο, για ένα νέο φωτογράφο, να μοιραστεί την δουλειά του, ταυτόχρονα μπορεί να λειτουργήσουν και ως τροχοπέδη. Αυτό συμβαίνει γιατί τον βάζουν σε διαδικασία σύγκρισης του δικού του επιπέδου με αυτό άλλων, πιο έμπειρων φωτογράφων, διαδικασία άστοχη αλλά που μπορεί αποθαρρύνει τους νέους φωτογράφους που δεν έχουν ακόμα χτίσει αυτοπεποίθηση.

Η φωτογραφία είναι μια ακριβή ενασχόληση. Οι φωτογραφικές μηχανές και οι φακοί κοστίζουν εκατοντάδες ευρώ, ειδικά ο εξοπλισμός επαγγελματικής ποιότητας ή ο εξοπλισμός με ειδικά χαρακτηριστικά. Υπάρχουν πρόσθετα αξεσουάρ όπως τρίποδα, φίλτρα και φλας που μπορούν να αυξήσουν περαιτέρω το κόστος.

Πως να το αντιπαρέλθουμε

Να ξεκαθαρίσουμε στον εαυτό μας, με ειλικρίνεια, τον λόγο για τον οποίο καταπιανόμαστε με την φωτογραφία. Την ξεκινάμε ως μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης, ως αποφόρτιση από την καθημερινότητα, ως μέσο για περισσότερα like στα social media, ή με την προσδοκία οικονομικού οφέλους; Κάθε λόγος είναι θεμιτός. Όταν ξεκαθαρίζουμε τον λόγο για τον οποίο καταπιανόμαστε με την φωτογραφία, στην συνέχεια, όλα γίνονται πιο εύκολα.

Απαιτείται υπομονή. Από την αρχή πρέπει να γίνει από την αρχή αντιληπτό ότι η φωτογραφία είναι κάτι περίπλοκο και ότι απαιτείται χρόνος για φανούν αποτελέσματα. Πρέπει να επιμείνουμε παρά τις αρχικές απογοητεύσεις. Να μην τα παρατήσουμε νωρίς.

Απαιτείται προσπάθεια. Αν προσδοκούμε γρήγορα αποτελέσματα χωρίς κόπο, τότε θα έρθει η απογοήτευση.

Απαιτείται πλάνο. Μην προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε όλους τους τομείς της φωτογραφίας ταυτόχρονα. Αρχικά, αφήνουμε την μηχανή σε αυτόματη λειτουργία (οι σύγχρονες μηχανές είναι πολύ καλές σε αυτό) και επικεντρωνόμαστε στη σύνθεση του καρέ (κανόνας τρίτων, leading lines, κάδρο μέσα στο κάδρο, κ.λπ.), στις αρχές της χρωματικής αρμονίας, στο πότε είναι καλύτερο να φωτογραφίζουμε σε ασπρόμαυρο ή σε χρώμα. Η εξάσκησή σε αυτά θα ανεβάσει το φωτογραφικό επίπεδο και θα μας τονώσει την αυτοπεποίθηση. Σε μεταγενέστερο χρόνο, μπορούμε να εντρυφήσουμε στις λειτουργίες της μηχανής και στο πώς αυτές επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα (π.χ. πώς το διάφραγμα επηρεάζει το βάθος πεδίου και τι αισθητικό αποτέλεσμα παίρνουμε από αυτό). Σε ένα ακόμη υψηλότερο, μελλοντικό, επίπεδο μπορούμε να ασχοληθούμε με τον τεχνητό φωτισμό (σταθερό και φλας).

Να προσδιορίσουμε πιο είδος φωτογραφίας, αρχικά, μας έλκει περισσότερο. Σε πρώτη φάση να επικεντρωθούμε σε αυτό για να αναπτύξουμε δεξιότητες και να χτίσουμε αυτοπεποίθηση. Αργότερα τίποτε δεν μας εμποδίζει να πειραματιστούμε και με άλλα είδη.

Απαιτείται επένδυση στην γνώση. Η σημερινή εποχή επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση στη φωτογραφική γνώση, μέσω βιβλίων, δωρεάν βίντεο και ολοκληρωμένων μαθημάτων με πολύ προσιτό κόστος. Τα τελευταία αποτελούν μια καλή επιλογή για τον αρχάριο, καθώς προσφέρουν γνώσεις με δομημένο τρόπο και συμπεριλαμβάνουν πρακτική εξάσκηση.

Απαιτείται πολύ εξάσκηση, για να καταφέρνουμε να αποτυπώσουμε, σωστά, την αποφασιστική στιγμή. Δεν αρκούν μόνο οι γνώσεις. Χρειάζεται η αυτοπειθαρχία να αφιερώνουμε χρόνο για φωτογραφίσεις, ειδικά σε θέματα ενδιαφέροντος. Βοηθά να κουβαλάμε μαζί μας μια φωτογραφική μηχανή (πλέων τα κινητά καλύπτουν άριστα αυτό τον ρόλο). Μια βόλτα στο πάρκο, μια έξοδος για καφέ, ακόμα και η δουλειά στο κέντρο της πόλης μπορεί να δώσει ευκαιρίες για εξάσκηση και όμορφα καρέ.

Πρέπει να μάθουμε να κάνουμε υγιείς συγκρίσεις. Η σωστή νοοτροπία είναι να συγκρίνουμε τις πρόσφατες φωτογραφίες μας με παλαιότερες. Αν παρατηρούμε βελτίωση, τότε είμαστε σε σωστό δρόμο. Δεν πρέπει να συγκρίνουμε τις φωτογραφίες μας με αυτές άλλων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχοντας κατά νου ότι πρόκειται για το καλύτερο δείγμα τους και όχι το τυπικό επίπεδο. Ας αναλογιστούμε ότι ακόμη και οι πιο έμπειροι φωτογράφοι βγάζουν κακές φωτογραφίες και έχουν τις δικές τους απογοητεύσεις. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε αυτές τις φωτογραφίες ως πηγή έμπνευσης και να μην προβαίνουμε σε συγκρίσεις που θα καλλιεργούν αρνητικά συναισθήματα μέσα μας. Όταν νιώθουμε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο, καλύτερα να σταματήσουμε να τις παρακολουθούμε.

Να επιδιώκουμε συμμετοχή σε ομάδες φωτογραφίας, διαδικτυακά ή ακόμα καλύτερα, αυτοπροσώπως. Η καλή δουλειά ποτέ δεν ξεπηδά από το κενό. Δημιουργείται μέσα σε μια ομάδα δημιουργικών ανθρώπων, με κοινά ενδιαφέροντα, που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αυτοί οι άνθρωποι θα είναι λίγοι, αλλά πιο σημαντικοί από έναν μεγάλο αριθμό απρόσωπων followers στα social media.

Να γνωρίζουμε ότι η απόκτηση εξοπλισμού δεν τελειώνει στην αγορά φωτογραφικής μηχανής. Είναι λάθος να ξοδευτεί όλος ο προϋπολογισμός μας σε αυτή. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν οι φακοί, το τρίποδο και τα φλας. Όλα αυτά έχουν κόστος. Μια καλή λύση για να εξοικονόμηση χρημάτων είναι η αγορά μεταχειρισμένου εξοπλισμού. Όταν δεν υπάρχει γνώση αυτής της αγοράς, καλό είναι να ζητάμε την βοήθεια πιο έμπειρων φωτογράφων.