Φωτογράφιση στην Ομίχλη
Εισαγωγή
Η αγάπη μου για τη φωτογραφία τοπίου είναι δεδομένη. Ξεκίνησα ως φωτογράφος τοπίου, και ενώ πειραματίζομαι με άλλα είδη φωτογραφίας, παραμένω πιστός σε αυτό το είδος. Μου αρέσουν οι υπερευρυγώνιες λήψεις, που έχουν υψηλό τονικό εύρος και κορεσμένα χρώματα. Εικόνες όπου κυριαρχούν οι εντυπωσιακοί χρωματισμοί που παίρνει ο ουρανός όταν ο ήλιος είναι χαμηλά στον ορίζοντα. Οι παρεκκλίσεις από αυτό τον κανόνα λίγες, απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Αρκεί κάποιος να κοιτάξει το portfolio του Natural Landscape αυτής της ιστοσελίδας και θα το αντιληφθεί αμέσως.
Μια πρόκληση, που με έβγαλε από την ζώνη άνεσης μου, ήταν η συμμετοχή μου στην έκθεση φωτογραφίας “Τοπίο στην Ομίχλη” της ομάδας φωτογραφίας Out of Focus. Καθώς δεν είχα ικανό αριθμό καλών φωτογραφιών με τοπία στην ομίχλη, έπρεπε να φωτογραφίσω, ώστε να συμμετέχω έγκαιρα. Αρχικά πίστευα πως η προσέγγιση θα έπρεπε να ήταν η ίδια, με βάση την προηγούμενη εμπειρία στην φωτογραφία τοπίου, σύντομα όμως συνειδητοποίησα πως η φωτογράφιση στην ομίχλη έχει κάποιες ιδιαιτερότητες. Σε αυτό το ιστολόγιο καταγράφονται κάποιες από αυτές.
FUJIFILM X-Τ2, 1/400 sec, f/8, ISO 200, Focal Length: 10 mm - 35mm Equivalent: 15 mm
Η ομίχλη είναι δυναμικό φαινόμενο
Η ένταση και η διάρκεια της ομίχλης είναι αδύνατον να προσδιοριστεί από πριν.
FUJIFILM X-T2, 1/125 sec, f/4, ISO 200, Focal Length: 10 mm - 35mm Equivalent: 15 mm
Την ημέρα που τραβήχτηκε η παραπάνω φωτογραφία η ομίχλη δεν ήταν πυκνή και όσο περνούσε η ώρα αραίωνε περισσότερο. Ήταν ιδανικές συνθήκες για ευρυγώνιο κάδρο που αποτύπωνε τα χρώματα από τις βάρκες και τα πεσμένα φύλα στο προσκήνιο, ενώ η ομίχλη στο βάθος προσέθετε στην φθινοπωρινή διάθεση της εικόνας.
Η εξέλιξη της ομίχλης, κατά την διάρκεια της ώρας, είναι απρόβλεπτη. Για παράδειγμα οι δυο παρακάτω φωτογραφίες:
Η ομίχλη εκείνη την ημέρα ήταν τόσο πυκνή που είχε εξαφανίσει το σημείο που είχα αρχικά στο μυαλό μου. Εξερεύνησα προσεκτικά το τοπίο και το βλέμμα μου έπεσε σε ένα μοναχικό δέντρο. Έστρεψα τον φακό μου εκεί και φωτογράφησα. Προσπάθησα και ένα ακόμα κάδρο, πιο σφικτό και με μεγαλύτερο βάθος πεδίου (μέσα στην ομίχλη αυτό δεν έκανε κάποια αισθητή διαφορά). Μέσα σε ελάχιστο χρόνο η ομίχλη έγινε πιο πυκνή. Μετά από λίγα λεπτά το δέντρο χάθηκε εντελώς.
Ομίχλη και Αρνητικός Χώρος (Negative Space) κάδρου
Η ομίχλη απλοποιεί το κάδρο μας, καθιστώντας εύκολη την απομόνωση των θεμάτων. Στις δύο παραπάνω φωτογραφίες, το μοναχικό δέντρο μπροστά σε ένα ομιχλώδες φόντο - η αντίθεση μεταξύ του σκοτεινού θέματος και της απαλής ομίχλης δημιουργεί μια εντυπωσιακή σύνθεση, με μινιμαλιστική εμφάνιση.
Γραμμές Kατεύθυνσης (Leading Lines) και Στοιχεία Προσκηνίου (Foreground Elements)
Οι γραμμές κατεύθυνσης (leading lines) οδηγούν το βλέμμα του θεατή από ένα κομμάτι της σύνθεσης σε ένα άλλο. Συνήθως, ξεκινούν από το κάτω μέρος της φωτογραφίας προς το επάνω, από το προσκήνιο προς το παρασκήνιο. Οι γραμμές κατεύθυνσης μπορεί να είναι οτιδήποτε: ποταμοί, κορμοί δέντρων, γραμμές στην άμμο, δρόμοι κτλ. Για παράδειγμα, στην παρακάτω φωτογραφία, ο χωματόδρομος οδηγεί το βλέμμα του θεατή προς ένα μυστηριώδες σημείο φυγής.
FUJIFILM X-Η1, 1/900 sec, f/8, ISO 500, Focal Length: 85 mm - 35mm Equivalent: 130 mm
ΝΙΚΟΝ D700, 1/5000 sec, f/2.8, ISO 200, Focal Length: 75 mm - 35mm Equivalent: 75 mm
Στην παραπάνω εικόνα η διαγώνιος που δημιουργεί η προκυμαία οδηγεί το μάτι προς μια ανθρώπινη φιγούρα, που αχνοφαίνεται, στο άκρο της.
Η ενσωμάτωση στην σύνθεση στοιχείων του προσκηνίου μπορεί να προσδώσει στο κάδρο μεγαλύτερη δυναμική και ενδιαφέρον, όπως για παράδειγμα κάνει, στην παρακάτω φωτογραφία, η πάπια που κολυμπά.
FUJIFILM X-Τ3, 1/60 sec, f/8, ISO 200, Focal Length: 80 mm - 35mm Equivalent: 120 mm
Πολλαπλές στρώσεις επιπέδων για δημιουργία βάθους
Η ομίχλη δημιουργεί επίπεδα σε μια σκηνή, προσθέτοντας βάθος στις εικόνες. Μπορούμε να συμπεριλάβουμε μερικά αντικείμενα στο προσκήνιο για να δημιουργήσουμε μια αίσθηση απόστασης και ατμόσφαιρας.
FUJIFILM X-Τ3, 1/125 sec, f/4, ISO 160, Focal Length: 65 mm - 35mm Equivalent: 100 mm
Ειδικά η χρήση τηλεφακού δίνει την εντύπωση της στοίβαξης του τοπίου σε διάφορα επίπεδα. Ενώ στην φωτογραφία τοπίου, διαχρονικά είχα μια προτίμηση σε ευρυγώνιους φακούς, η πλειοψηφία των λήψεων στην ομίχλη έγινε με τηλεφακούς. Ήταν μια καλή ευκαιρία να πειραματιστώ και με μεγαλύτερα εστιακά μήκη φακών.
FUJIFILM X-Η1, 1/500 sec, f/8, ISO 200, Focal Length: 200 mm - 35mm Equivalent: 300 mm
Χρήση του φωτός για τη φωτογράφηση εντυπωσιακών λήψεων στην ομίχλη
Η φωτογράφιση στην ομίχλη ενδογενώς μειώνει την τονική αντίθεση, την οποία θα πρέπει να αντισταθμίσουμε. Ένας από τους τρόπους για την αυξήσουμε είναι να συμπεριλάβουμε τον ήλιο στο κάδρο. Αυτό θα φωτίσει την ομίχλη και θα αναδείξει την αιθέρια αίσθηση της. Αυτή η τεχνική λειτουργεί ιδιαίτερα καλά σε δασώδεις περιοχές όπου ακτίνες ηλιακού φωτός διαπερνούν τα κλαδιά.
FUJIFILM X-T3, 1/250 sec, f/16, ISO 400, Focal Length: 37 mm - 35mm Equivalent: 56 mm
FUJIFILM X-T3, 1/30 sec, f/16, ISO 200, Focal Length: 80 mm - 35mm Equivalent: 120 mm
Επίλογος
Η ομίχλη προσδίδει στο κάδρο ένα μυστικιστικό τόνο. Είναι η ιδανική καιρική συνθήκη για μελαγχολικά, ονειρικά τοπία. Ταυτόχρονα όμως συνοδεύεται από προκλήσεις.
Το απρόβλεπτο του φαινομένου και η χαοτική εξέλιξη του απαιτεί από τον φωτογράφο ευελιξία και συνεχή εγρήγορση. Κάδρα που έχουμε αρχικά στο μυαλό μας μπορεί να μην λειτουργούν και το βλέμμα μας θα πρέπει να εξερευνά συνεχώς νέες πιθανές συνθέσεις. Θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί στην χρήση διαφορετικών εστιακών αποστάσεων φακών, βγαίνοντας από την ζώνη άνεσης μας. Η ταχύτητα που απαιτείται στην λήψη σχεδόν απαγορεύει την χρήση τρίποδα, συνεπώς δεν θα πρέπει να φοβόμαστε να σηκώσουμε το ISO, όταν απαιτείται. Η κατάλληλη ενσωμάτωση στο κάδρο του αρνητικού χώρου, γραμμών κατεύθυνσης, πολλαπλών στρώσεων επιπέδων και του φωτός βοηθά καταλυτικά στην λήψη καλυτέρων φωτογραφιών
